Neplodnost se definiše kao odsustvo trudnoće nakon 12 meseci redovnog seksualnog odnosa kod parova mlađih od 35 godina, odnosno šest meseci kod parova starijih od 35 godina. Dr Maja Šlaković, specijalista ginekologije i akušerstva, objašnjava deset najčešćih uzroka steriliteta i kako se mogu lečiti.
Muški faktor
U 30 do 40 odsto slučajeva radi se o muškom faktoru, koji se manifestuje smanjenim brojem spermatozoida, smanjenjem pokretljivosti spermatozoida, poremećenim oblicima spermatozoida, odsustvom spermatozoida u ejakulatu.
Način lečenja: Dobra vest je da se mnogi uzroci muške neplodnosti mogu lečiti. Loša vest je da muškarci, baš kao i žene, pate od emocionalnih posledica. Prvi korak je da posetite lekara ili urologa kako biste dijagnostikovali problem. Jedna od procedura koja se može obaviti u slučaju nedovoljnog broja spermatozoida u ejakulatu je intracitoplazmatska injekcija spermatozoida (ICSI), metoda vantelesne oplodnje kojom se jedan spermatozoid ubrizgava direktno u oocitu – jajnu ćeliju. Naime, tek svaki četvrti spermatozoid tokom polnog odnosa dospe u materničku duplju. Injekcija jedne sperme, koja se zove ICSI, ponekad može biti sve što vam treba.
Poremećaj funkcije jajnika i prohodnosti
U istom procentu kao i kod muškaraca, uzrok steriliteta može biti i ženski faktor. Kod žena je najčešći uzrok steriliteta disfunkcija i prohodnost jajovoda, koji su posledica infekcije najčešće izazvane hlamidijom, postojanje endometrioze, prethodne vanmaterične trudnoće, kao i eventualne prethodne hirurške intervencije i mala karlica.
Način lečenja: Dijagnoza se postavlja pomoću testa prohodnosti jajovoda (HSG), koji u nekim slučajevima može biti i terapeutski. Takođe, laparoskopija je metoda izbora u dijagnostičkom i terapijskom smislu.
Endometrioza
Stanje kada se sluzokoža materice nalazi van uteralne duplje, najčešće u jajnicima ili jajovodima, i u skladu sa hormonskim promenama krvari tokom menstruacije, stvarajući endometriozne ciste, adhezije i zapaljenski proces.
Način lečenja: Dijagnoza se postavlja ultrazvukom ili laparoskopski, a lečenje se sprovodi konzervativno lekovima ili hirurški, u zavisnosti od veličine i lokalizacije.
Poremećaj strukture materice
Poremećaji strukture materice, fibroidi, polipi, izrasline u materničkoj šupljini.
Način lečenja: Dijagnoza se postavlja ultrazvučnim pregledom, transvaginalnim crno-belim, kolor doplerom i 3D ultrazvukom, a lečenje je hirurško.
Poremećaj ovulacije
Poremećaji ovulacije, ili njegovo odsustvo, odgovorni su za 20-40 odsto slučajeva ženske neplodnosti. Reč je o hormonskom poremećaju, koji može potpuno ili delimično da spreči sazrevanje i oslobađanje jajne ćelije.
Način lečenja: Dijagnoza se postavlja ultrazvukom i praćenjem hormonskog statusa. Lečenje se sprovodi različitim lekovima u konsultaciji sa ginekologom i endokrinologom.
Sindrom policističnih ovarijuma
Ovaj sindrom se manifestuje na različite načine, a tačan uzrok nije poznat. Mnogi pacijenti koji ga imaju i ne znaju da ga imaju, jer postoji širok spektar naizgled nepovezanih simptoma, kao što su: nedostatak ovulacije, abnormalni menstrualni ciklus, prekomerno debljanje, akne, hirzutizam – povećana dlakavost.
Način lečenja: Leči se lekovima za normalizaciju nivoa šećera u krvi, pravilnom ishranom i fizičkom aktivnošću i lekovima za podsticanje ovulacije, a u nekim slučajevima i hiruršku resekciju jajnika.
Drugi hormonski poremećaji
Hiperprolaktinemija, hipotireoza i hipertireoza, nizak progesteron, rana menopauza, dijabetes.
Način lečenja: Dijagnoza se zasniva na hormonskom statusu, metode lečenja variraju od primene supstitucionih hormona do eventualnog hirurškog lečenja ukoliko postoje tumori koji luče višak hormona.
Poremećen BMI
BMI – indeks telesne mase, višak ili manja težina.
Način lečenja: Terapija je adekvatan režim higijenske ishrane. Žene treba savetovati o ishrani, odnosno o konzumaciji dodataka ishrani kao što su: riblje ulje, vitamin D, probiotici, kvalitetni prenatalni vitamini, koji mogu biti od pomoći i kada je problem muški faktor.
Očekivano trajanje života žene
Žene se rađaju sa određenim brojem jajnih ćelija i njihov broj se stalno smanjuje. Pored toga što se broj smanjuje sa godinama, smanjuje se i kvalitet jajnih ćelija. Žene se rađaju sa oko milion do dva miliona jajnih ćelija, a njihov broj i kvalitet opadaju praktično svakog meseca. Do puberteta ih ima 300.000, a samo oko 300 će na kraju sazreti i osloboditi se ovulacijom.
Način lečenja: To je nepovratan proces koji se ne može lečiti, ali se na njega može uticati ispravnim životnim navikama – npr., prestankom pušenja, gubitkom viška kilograma, lečenjem mogućeg problema sa štitnom žlezdom, ispravnom ishranom itd. Zbog toga se preduzimaju svi ti koraci kako bi se obezbedio najbolji mogući kvalitet jajnih ćelija.
Imunološki faktori i neobjašnjiva plodnost
Ovi faktori čine 10 do 15% uzroka neplodnosti.
